Trên con đường nuôi dạy con cái, mỗi bậc cha mẹ đều mong con mình thông minh, lanh lợi và sau này có thể làm nên sự nghiệp. Tuy nhiên, có những đứa trẻ trông thì có vẻ thông minh, nhưng thực ra lại là kiểu “giả thông minh”. Nếu cha mẹ không sớm nhận ra và hướng dẫn đúng cách, tương lai của con có thể sẽ khó mà thành công.
Dưới đây là 3 kiểu “giả thông minh” mà cha mẹ cần đặc biệt lưu ý.
1. Trẻ thích “đấu khẩu”, thích cãi lý
Những đứa trẻ này thường nói năng lưu loát, có tài ăn nói và có thể biện luận về bất cứ chuyện gì. Khi giao tiếp, chúng rất thích tranh luận, bất kể đúng sai cũng muốn hơn thua với người khác. Ví dụ, trong lớp học, khi giáo viên đang giảng bài, chúng có thể bất chợt đưa ra những câu hỏi không liên quan, ngắt lời thầy cô để thể hiện mình “thông minh”.
Tuy việc “giỏi ăn nói” có thể cho thấy tư duy của trẻ linh hoạt, nhưng nếu quá thích cãi lý, trẻ sẽ dễ trở nên tự cao, không chịu lắng nghe người khác.
Trong quan hệ xã hội, kiểu hành vi này rất dễ khiến người khác khó chịu, làm cho trẻ bị xa lánh. Hơn nữa, chúng thường tiêu tốn năng lượng vào việc tranh luận thay vì học hỏi và phát triển bản thân.
Ảnh minh họa
Cha mẹ cần làm gì? Hãy hướng dẫn con biết lắng nghe và tôn trọng người khác. Khi con tranh luận, cha mẹ nên giúp con bình tĩnh lại, cùng phân tích quan điểm đôi bên để con hiểu rằng ai cũng có cách nghĩ riêng, cần tôn trọng sự khác biệt. Đồng thời, hãy dạy con rằng việc bày tỏ ý kiến phải có lý lẽ, chứ không phải tranh cãi chỉ để thắng thua.
2. Trẻ thích “tranh phần lợi nhỏ”
Những đứa trẻ này thường tìm cách chiếm chút lợi ích trong đời sống hàng ngày — ví dụ, chơi cùng bạn bè thì lén lấy đồ chơi của bạn, đi siêu thị thì cố lấy thêm vài món nhỏ khi không ai để ý. Chúng nghĩ rằng làm như vậy là “khôn ngoan”, vì được lợi thêm chút ít.
Nhưng thực ra, trẻ thích chiếm lợi nhỏ thường thiếu nhận thức đúng đắn về giá trị và đạo đức. Lâu dần, hành vi này khiến trẻ trở nên ích kỷ, chỉ nghĩ đến bản thân, không quan tâm đến cảm xúc của người khác.
Khi trưởng thành, kiểu người này dễ vì tham lợi nhỏ mà đánh mất cơ hội lớn, khó được người khác tin tưởng hay tôn trọng.
Cha mẹ cần làm gì? Hãy dạy con hiểu đạo lý trung thực, giữ chữ tín và không tham lợi nhỏ. Có thể thông qua kể chuyện, xem phim, để con nhận ra rằng hành vi chiếm lợi nhỏ là không đúng đắn và sẽ gây hậu quả xấu cho cả bản thân lẫn người khác.
Đặc biệt, cha mẹ cần làm gương trong đời sống hàng ngày. Khi phát hiện con có hành vi này, phải ngăn chặn ngay, yêu cầu con trả lại đồ và xin lỗi người bị ảnh hưởng.
3. Trẻ thích “lách luật” và “đi đường tắt”
Những đứa trẻ này luôn muốn tìm cách tránh nỗ lực, làm việc theo kiểu “ăn xổi”. Chẳng hạn, làm bài tập thì chép bài của bạn, thi cử thì gian lận để có điểm cao mà không cần học hành.
Chúng nghĩ rằng như vậy có thể thành công dễ dàng mà không tốn công sức. Nhưng thực tế, kiểu “ăn xổi” này chỉ mang lại thành công tạm thời, không giúp trẻ nắm vững kiến thức thật sự.
Khi gặp thử thách thật, chúng sẽ bộc lộ sự yếu kém. Hơn nữa, hành vi đó khiến trẻ dần hình thành thói quen lười biếng, thiếu kiên trì, cản trở sự phát triển lâu dài.
Cha mẹ cần làm gì? Hãy dạy con hiểu rằng “Có công mài sắt, có ngày nên kim”, chỉ có lao động và nỗ lực thật sự mới mang lại thành công bền vững. Khi con gặp khó khăn, hãy khuyến khích con đối mặt và tìm cách giải quyết, thay vì trốn tránh. Nếu phát hiện con có hành vi gian dối hay lách luật, cha mẹ phải nghiêm túc uốn nắn, giúp con nhận ra sai lầm và sửa đổi.
Sự trưởng thành của trẻ là một quá trình dài, cha mẹ cần luôn quan sát hành vi và thay đổi tâm lý của con. Đối với ba kiểu “giả thông minh” này, cha mẹ tuyệt đối không nên tự mãn hay buông lơi, mà phải kịp thời hướng dẫn, điều chỉnh, giúp con hình thành giá trị và nhân cách đúng đắn, phát triển trong môi trường lành mạnh để trở thành người thành đạt sau này.
