Trên hành trình nuôi dạy con, mỗi lời nói của cha mẹ đều có thể tạo ra ảnh hưởng sâu sắc đối với con cái. Có những câu, một khi buột miệng nói ra giống như gáo nước hất đi, rất khó thu lại, thậm chí có thể để lại vết thương không thể xoá mờ trong tâm hồn trẻ nhỏ.
Hôm nay, hãy cùng nói về 4 câu cha mẹ thà giấu trong lòng, còn hơn nói ra với con.
1. “Con nhìn người ta mà xem, rồi nhìn lại con đi”
Không biết có bao nhiêu đứa trẻ đã lớn lên trong cái bóng của “con nhà người ta”. Khi cha mẹ nói câu này, có thể họ chỉ muốn kích thích con cố gắng hơn, học hỏi người giỏi hơn. Nhưng trong tai đứa trẻ, đó lại là một lời phủ nhận và chê bai.
Nghiên cứu tâm lý cho thấy, mỗi đứa trẻ đều có đặc điểm và thế mạnh riêng, cũng như không có hai chiếc lá nào giống hệt nhau, trẻ con cũng không thể đem ra so sánh tuyệt đối.
Ví dụ, con nhà hàng xóm có thể học Toán rất giỏi, nhưng con mình lại nổi trội hơn ở môn Ngữ văn. Điều cha mẹ nên làm là quan tâm đến sự tiến bộ của con mình, thay vì so sánh với người khác.
Cách làm đúng là: khi con có tiến bộ, hãy kịp thời công nhận và khích lệ, để con hiểu rằng nỗ lực của mình được nhìn nhận và có giá trị.
Ảnh minh hoạ
2. “Ba/mẹ vất vả thế này cũng chỉ vì con thôi”
Nhiều bậc cha mẹ vì con mà làm việc quần quật, tiết kiệm từng đồng. Khi áp lực cuộc sống quá lớn, đôi khi họ không kìm được mà thốt ra: “Ba/mẹ vất vả thế này cũng chỉ vì con thôi”.
Nghe có vẻ là lời yêu thương, nhưng thực tế, nó vô tình đặt gánh nặng tâm lý lên vai đứa trẻ. Lâu dần, con sẽ sống trong trạng thái áp lực và tội lỗi, dễ trở nên trầm lặng, lo âu.
Nhà tâm lý học nổi tiếng Alfred Adler từng nói: “Người may mắn là người được chữa lành bởi tuổi thơ. Người bất hạnh là người phải dành cả đời để chữa lành tuổi thơ của mình”.
Cha mẹ đừng để con mình phải mang gánh nặng ấy từ bé. Thay vì nói “Ba/mẹ làm tất cả vì con”, hãy nói: “Ba mẹ yêu con, những gì ba mẹ làm là vì thương con, và điều ba mẹ mong nhất là con được khỏe mạnh, hạnh phúc.”
Như vậy, con vẫn cảm nhận được tình yêu, mà không phải sống trong cảm giác mắc nợ.
3. “Sao con ngu thế!”
Khi con mắc lỗi trong học tập hay cuộc sống, nhiều cha mẹ không kìm được mà mắng: “Sao con ngu thế!”. Nhưng chính câu nói đó lại như một lưỡi dao, cắt vào lòng tự trọng và niềm tin của con.
Trẻ đang trong giai đoạn học hỏi, sai lầm là bình thường. Nếu cha mẹ thường xuyên gắn cho con nhãn “ngu ngốc”, trẻ sẽ hình thành tư duy cố định, tin rằng “mình sinh ra đã kém”, và mất động lực để cố gắng.
Các chuyên gia giáo dục khuyên rằng: Ví dụ, khi con làm sai bài Toán, cha mẹ có thể nói: “Bài này hơi khó đấy, mình cùng xem con sai chỗ nào nhé. Mẹ tin là lần sau con sẽ làm đúng thôi”.
Những lời khích lệ và dẫn dắt nhẹ nhàng như thế sẽ giúp con tự tin hơn khi đối diện với khó khăn.
4. “Con đừng lo, nghe lời ba/mẹ là được rồi”
Nhiều cha mẹ nghĩ mình trải đời hơn con, sợ con đi sai đường nên thường nói: “Con đừng lo, nghe lời ba/mẹ là được rồi”. Nhưng sự kiểm soát quá mức này sẽ khiến trẻ mất đi khả năng tự quyết và tư duy độc lập.
Khi con lớn dần, chúng cần học chịu trách nhiệm với lựa chọn của mình. Nếu cha mẹ luôn quyết định thay, con sẽ không có cơ hội tích lũy kinh nghiệm, và khi trưởng thành, có thể thiếu khả năng tự lập.
Ví dụ, khi chọn lớp năng khiếu, hãy ngồi cùng con để bàn bạc, tìm hiểu con thực sự thích gì, rồi mới cùng nhau đưa ra quyết định.
Tóm lại, khi trò chuyện với con, cha mẹ hãy chọn lời nói tích cực và tôn trọng. 4 câu nói trên, hãy cố gắng đừng nói ra. Bởi vì, ngôn từ có thể chữa lành, nhưng cũng có thể làm tổn thương.
Làm cha mẹ là một hành trình tu dưỡng, đòi hỏi ta không ngừng học hỏi và trưởng thành, để cùng con đi qua từng chặng đường của cuộc đời. Các bậc phụ huynh thân mến, hãy giữ lại bài viết này, như một lời nhắc nhở dịu dàng rằng: khi nói với con, hãy thêm một chút kiên nhẫn và một chút trí tuệ.
