Có những điều người xưa dặn nghe tưởng như chuyện nhỏ trong sinh hoạt hằng ngày, thế nhưng càng lớn lên người ta càng nhận ra phía sau đó là kinh nghiệm lâu đời đúc kết từ sức khỏe, tâm lý đến phong thủy. Trong số những lời dặn ấy, liên quan tới giấc ngủ cũng có rất nhiều điều đặc biệt có bốn điều kiêng kỵ khi ngủ được truyền lại qua nhiều thế hệ, đến nay vẫn khiến nhiều người tò mò.
1. Không quay đầu hướng Bắc khi ngủ
Trong phong tục phương Đông, phương bắc được xem là hướng mang tính âm mạnh nhất. Người xưa quan niệm đầu người là nơi khí lực tập trung, chứa thần thức, vì vậy hướng ngủ cần được lựa chọn cẩn thận để tránh ảnh hưởng đến tinh thần và sức khỏe. Khi quay đầu về hướng bắc, cơ thể dễ chịu tác động bởi âm khí, khiến giấc ngủ nặng nề, dễ mê man hoặc ngủ dậy mệt mỏi. Dù không có bằng chứng tuyệt đối, quan niệm này gắn liền với niềm tin về sự cân bằng âm dương trong đời sống.
Góc nhìn hiện đại cho rằng việc tránh quay đầu hướng bắc có liên quan tới thói quen sinh hoạt và khí hậu xưa kia. Hướng bắc thường lạnh, gió lùa mạnh, nhà truyền thống lại thông thoáng nên gối đầu về phía này dễ bị nhiễm lạnh, đau đầu, nghẹt mũi hoặc cảm cúm. Những triều đại phong kiến cũng rất xem trọng phong thủy phòng ngủ, tin rằng hướng bắc tượng trưng cho tĩnh lặng và tịch mịch, không thích hợp cho người sống, nên lời khuyên tránh hướng bắc được truyền lại từ cả góc nhìn sức khỏe lẫn tâm linh.
Ngày nay, nhiều người vẫn giữ thói quen chọn hướng ngủ ấm áp, hạn chế đón gió lạnh và ưu tiên những hướng mang lại cảm giác dễ ngủ hơn. Dù bạn có tin phong thủy hay không, việc sắp xếp giường sao cho tránh gió lùa và bảo vệ đường hô hấp vẫn là điều cần thiết. Đây chính là lý do lời dặn này tồn tại bền bỉ theo thời gian.
2. Không ngủ “ngang thi”
Khái niệm “ngủ ngang thi” được hiểu là tư thế nằm ngửa thẳng cứng đơ, hai tay duỗi theo thân người, hoặc đặt tay ép lên ngực. Dáng ngủ này giống dáng giống người đã mất. Người xưa coi đây là điều rất kiêng kỵ vì tư thế này mang điềm không may, dễ thu hút khí lạnh và ảnh hưởng đến tâm trạng. Từ xa xưa, hình ảnh người chết được đặt nằm thẳng, hai tay duỗi hoặc đặt ngay ngắn trước ngực. Vì vậy, người sống mô phỏng tư thế ấy bị coi là không lành.
Về mặt tâm lý học, tư thế ngủ thẳng cứng là kiểu ngủ thiếu sự thư giãn. Cơ thể khi ngủ cần thả lỏng để tái tạo năng lượng, còn nằm như “không nhúc nhích” khiến các cơ vai và lưng chịu lực nhiều hơn, ảnh hưởng đến cột sống. Còn việc đặt tay lên ngực gây chèn ép tim phổi. Người ngủ tư thế này dễ tỉnh giấc giữa đêm, dễ gặp ác mộng hoặc cảm giác uể oải sau khi dậy. Một số chuyên gia còn cho rằng tư thế “ngang thi” làm giảm độ đàn hồi của phổi, cản trở nhịp thở sâu, khiến chất lượng giấc ngủ thấp hơn.
Từ góc độ phong thủy, người ta tin rằng ngủ giống hình dáng người đã khuất sẽ khiến cơ thể vô tình thu hút năng lượng xấu, dễ gặp xui xẻo, lo âu hoặc tinh thần mệt mỏi. Dù mang màu sắc tâm linh, lời dặn này kỳ thực cũng nhắc người ta tìm tư thế ngủ tự nhiên, nghiêng trái hoặc nghiêng phải để cơ thể được thả lỏng toàn diện.
3. Không quay đầu ra cửa khi ngủ
Người xưa coi cửa ra vào là nơi giao thoa khí mạnh nhất trong ngôi nhà. Đây là chỗ luồng khí nóng lạnh liên tục thay đổi, người ra người vào tạo sự xáo trộn lớn. Vì vậy, đặt đầu hướng thẳng ra cửa được coi là đại kỵ.
Lý do đầu tiên là an toàn, bởi khi ngủ quay đầu ra cửa, bạn khó kiểm soát không gian xung quanh, dễ giật mình nếu có tiếng động hoặc ánh sáng bất chợt. Giấc ngủ bị quấy nhiễu khiến não không đạt được trạng thái nghỉ sâu. Những gia đình thời xưa cũng lo ngại trẻ nhỏ ngủ quay ra cửa sẽ dễ bị người lạ dòm ngó hoặc gặp phong hàn từ bên ngoài.
Ở khía cạnh phong thủy, cửa là nơi dòng khí mạnh nhất đi vào nhà. Khi đặt đầu hướng cửa, bạn sẽ trực tiếp đón luồng khí hỗn tạp này, dễ sinh cảm giác bất an, ngủ chập chờn. Tâm linh dân gian cũng xem đây là tư thế “xuất khí”, tượng trưng cho việc người ngủ bị thất thoát năng lượng. Ngay cả trong văn hóa phương Tây, tư thế ngủ đối diện cửa cũng bị xem là “coffin position” vì giống dáng người được đẩy ra ngoài, mang ý nghĩa không tốt.
Ngày nay, các chuyên gia thiết kế nội thất cũng khuyên người ngủ nên đặt giường ở vị trí có thể quan sát cửa nhưng không hướng đầu vào cửa, để tạo cảm giác an toàn, dễ thư giãn tinh thần.
4. Không thưa khi có người gọi trong lúc đang ngủ
Đây là lời dặn mang đậm yếu tố tâm linh nhưng lại có cơ sở liên quan đến sức khỏe và phản xạ tự nhiên của con người. Người xưa tin rằng khi đang ngủ, thần trí của con người ở trạng thái yếu nhất. Nếu có tiếng gọi mà bạn trả lời ngay, đặc biệt là tiếng gọi mơ hồ, không rõ người, không rõ không gian, rất dễ “đánh thức vía”, làm cơ thể hoảng loạn hoặc bị ảnh hưởng bởi những điều không lành.
Niềm tin này xuất phát từ câu chuyện về việc hồn vía con người lúc ngủ có thể tách ra nhẹ nhàng. Nếu ai đó gọi tên và bạn đáp lời, phần vía chưa kịp trở về sẽ bị “giật mình”, dẫn đến mệt mỏi, đau đầu hoặc ngủ mê man. Những câu chuyện dân gian về người ngủ bị gọi tên giữa đêm rồi bệnh mấy ngày liền cũng khiến lời dặn này được truyền lại một cách nghiêm túc.
Từ góc nhìn khoa học, khi ngủ say mà bị đánh thức đột ngột, cơ thể thường rơi vào trạng thái hoang mang, dễ đau đầu hoặc hồi hộp do hệ thần kinh giao cảm bị kích hoạt mạnh. Nghe tiếng gọi và lập tức đáp lại khiến não chuyển trạng thái quá nhanh, dẫn đến rối loạn nhịp tim hoặc cảm giác mệt mỏi kéo dài. Vì vậy, lời khuyên không thưa ngay khi nghe tiếng gọi giữa đêm thực ra giúp người ta tránh phản ứng bất lợi cho sức khỏe.
Nếu thật sự có người gọi vì việc quan trọng, họ sẽ gọi đến lần thứ hai hoặc lay nhẹ, khi đó bạn tỉnh hẳn rồi mới trả lời sẽ an toàn hơn.
*Thông tin trong bài mang tính tham khảo chiêm nghiệm giải trí
