Chỉ cần dạo một vòng chợ, siêu thị hoặc lướt qua các sạp trái cây ven đường, bạn sẽ thấy bơ xuất hiện ở khắp nơi. Từ bơ sáp, bơ booth cho đến bơ 034, giá chỉ dao động từ 15.000 đến 25.000 đồng/kg, thậm chí có nơi bán rẻ hơn khi vào mùa cao điểm. Loại quả từng được xem là xa xỉ cách đây vài năm nay đã trở thành trái cây bình dân, ai cũng có thể mua về ăn mỗi ngày.
Từ trái “vàng xanh” đến loại quả giá rẻ
Bơ từng được mệnh danh là loại quả “vàng xanh” bởi giá trị dinh dưỡng cao và khả năng thích nghi tốt ở nhiều vùng đất. Ở nước ta, các tỉnh Tây Nguyên như Đắk Lắk, Lâm Đồng, Gia Lai là thủ phủ của bơ, đặc biệt là bơ sáp – loại có thịt vàng, béo và thơm. Thời điểm mới rộ, bơ có thể đạt giá từ 70.000 đến 100.000 đồng/kg, thậm chí cao hơn nếu là bơ trái vụ.
Thế nhưng vài năm trở lại đây, diện tích trồng bơ tăng nhanh, nhiều nông hộ chuyển sang trồng ồ ạt vì thấy “dễ lời”. Kết quả là nguồn cung vượt cầu, khiến giá bơ liên tục giảm. Mỗi mùa thu hoạch, chợ đầu mối ngập tràn bơ, tiểu thương phải bán tháo để tránh hư hỏng vì bơ chín nhanh, dễ dập. Giữa năm nay, có thời điểm bơ sáp loại đẹp chỉ còn 10.000 đồng/kg, rẻ ngang rau củ. Nhiều người ví von: ăn bơ giờ còn rẻ hơn uống ly cà phê.
Vì sao bơ được xem là loại quả tốt nhất thế giới?
Bơ được các chuyên gia y tế, trong đó có Viện Dinh dưỡng Hoa Kỳ (AND), đánh giá là một trong những loại trái cây tốt nhất cho sức khỏe nhờ chứa nhiều dưỡng chất có lợi. Trong 100g bơ có khoảng 15g chất béo tốt, giúp tăng cường sức khỏe tim mạch, cùng vitamin E, C, B6, kali và chất chống oxy hóa. Ăn bơ điều độ có thể giúp ổn định cholesterol, giảm viêm và hỗ trợ hấp thụ các vitamin tan trong chất béo. Chính vì vậy, bơ thường xuất hiện trong chế độ ăn của người theo đuổi lối sống healthy, keto hay eat clean.
Bơ không phải “thần dược” nhưng là một loại quả hiếm hoi vừa ngon, vừa dễ chế biến và mang lại nhiều lợi ích thực tế cho sức khỏe – đó là lý do vì sao nó được ưu ái xem là “tốt nhất thế giới”.
Bơ Việt – ngon, rẻ và đa dạng chủng loại
Việt Nam hiện có hàng chục giống bơ được trồng, trong đó phổ biến nhất là bơ 034, bơ sáp và bơ Booth. Ngoài ra, một số giống ngoại nhập như bơ Reed, bơ Hass cũng được trồng thử nghiệm và bước đầu cho năng suất tốt ở Tây Nguyên.
Bơ 034: Giống bơ thuần Việt, được tuyển chọn tại Lâm Đồng. Quả dài, vỏ mỏng, thịt vàng nhạt, dẻo và ít xơ. Bơ chín đều, không bị thâm, thường được ưa chuộng để ăn tươi.
Bơ sáp: Là giống bơ nội địa lâu đời, phổ biến nhất ở Đắk Lắk và Đồng Nai. Quả tròn, thịt vàng đậm, béo ngậy và thơm, là lựa chọn hàng đầu để làm sinh tố.
Bơ Booth: Có nguồn gốc từ Mỹ, được nhập vào Việt Nam từ đầu những năm 2000. Quả to, vỏ dày, ruột chắc, thời gian thu hoạch muộn (thường vào tháng 9-11) nên hay được gọi là bơ trái vụ, giá thường cao hơn các giống khác.
Bơ Reed: Cũng là giống Mỹ, trồng chủ yếu tại Đắk Nông và Lâm Đồng. Quả tròn, vỏ dày, thịt mịn, vị béo nhẹ, có khả năng bảo quản tốt. Một phần sản lượng hiện được xuất khẩu thử nghiệm sang Hàn Quốc và Nhật Bản.
Mỗi loại có đặc trưng riêng, nhưng điểm chung là rất nhanh chín sau khi hái. Bơ càng chín kỹ thì càng dễ dập, nên người bán thường hái hơi non để vận chuyển xa. Đó cũng là lý do khiến người tiêu dùng đôi khi mua phải bơ cứng hoặc sượng.
Mẹo chọn bơ ngon, béo và không bị đắng
Với những ai yêu thích loại quả này, việc chọn được bơ ngon đúng độ là cả một nghệ thuật. Khi đi chợ, bạn nên quan sát kỹ phần vỏ quả: bơ sáp ngon thường có lớp vỏ xanh hơi sần, bóng nhẹ và không bị thâm; trong khi đó, bơ booth khi chín sẽ chuyển sang màu nâu tím, cầm chắc tay và ấn nhẹ có độ đàn hồi vừa phải.
Bên cạnh đó, trọng lượng cũng là dấu hiệu quan trọng. Một quả bơ ngon thường nặng tay hơn so với kích thước của nó, chứng tỏ phần thịt nhiều, dẻo và ít xơ. Nếu quả nhẹ bất thường, có thể phần ruột bị xốp hoặc hạt to chiếm nhiều chỗ.
Ngoài ra, bạn cũng nên chú ý phần cuống. Bơ vừa chín tới sẽ có cuống còn tươi, khi ấn nhẹ cảm nhận được độ mềm nhẹ. Ngược lại, nếu cuống khô hoặc lõm sâu thì quả đó có thể đã chín quá hoặc sắp hỏng.
Trong trường hợp mua bơ còn hơi xanh, bạn có thể làm chín bơ tự nhiên bằng cách bọc cùng chuối hoặc táo chín trong túi giấy, để nơi khô ráo khoảng một đến hai ngày. Khi đó, bơ sẽ chín đều, dẻo và giữ được hương thơm đặc trưng. Một lưu ý nhỏ là không nên cho bơ còn xanh vào tủ lạnh, vì nhiệt độ thấp sẽ khiến bơ bị sượng, mất vị béo và không thể chín hoàn toàn.
