Trong nền âm nhạc hiện đại, cụm từ “lội ngược dòng” không còn quá xa lạ khi để nói về một nghệ sĩ, nhóm nhạc hay ca khúc ban đầu kém nổi, sau dần được đón nhận nồng nhiệt từ khán giả. Tuy nhiên, “trường hợp Espresso” thì vẫn có khá mới, thậm chí nghe có phần nhảm nhí. Điểm chung giữa 2 thuật ngữ này đều mang một thông điệp là sự trỗi dậy của một sản phẩm nghệ thuật hay nghệ sĩ sau khoảng thời gian flop.
Trường hợp Espresso: Điều kỳ diệu ở showbiz không ai có thể lường trước, đạt được là 1 bước “lên tiên”
Thuật ngữ này xuất hiện từ thành công vang dội của ca khúc Espresso , thứ giúp Sabrina Carpenter từ ngưỡng ngôi sao đang lên bước sang nhóm “main pop girl” thế hệ mới. Nhưng sau khi viral trên TikTok, X và Reddit, Espresso không còn đơn thuần là tên một ca khúc mà trở thành một khái niệm mô tả cơn sốt hiếm hoi: khi một bài hát, bằng sự kết hợp của thời điểm, vận may và nhu cầu thị trường, đẩy sự nghiệp nghệ sĩ lên một đẳng cấp hoàn toàn mới.
“Trường hợp Espresso” là khái niệm mô tả cơn sốt hiếm hoi: khi một bài hát, bằng sự kết hợp của thời điểm, vận may và nhu cầu thị trường, đẩy sự nghiệp nghệ sĩ lên một đẳng cấp hoàn toàn mới
Khác với những bản hit thông thường, “trường hợp Espresso” không chỉ mang lại thành tích ấn tượng mà còn thay đổi sự nghiệp, định nghĩa lại cách công chúng nhìn nhận về nghệ sĩ. Nếu trước khi người ta từng nói nói mỗi nghệ sĩ cần một bài hát để đổi đời, thì trong ngôn ngữ Internet năm 2024 – 2025, giới trẻ gọi đó là Espresso.
“Trường hợp Espresso” tạo nên khoảnh khắc bùng nổ bất ngờ của một ca khúc, mang tính bước ngoặt, tạo ra sự thay đổi rõ rệt trong mức độ nhận diện và vị thế sự nghiệp của nghệ sĩ, thường chỉ xảy ra một lần hoặc rất hiếm trong sự nghiệp, không phải ai cũng trải nghiệm được. Điểm đặc biệt là không thể dự đoán chính xác khi nào nó xảy ra, thậm chí không tái dựng lại.
Với Sabrina, Espresso mang đến hình ảnh một siêu sao nhạc pop top đầu thế hệ; hàng loạt hợp đồng quảng cáo hạng A; headliner tại các festival quốc tế; và quan trọng nhất, một câu chuyện âm nhạc mới để khán giả tin vào. Sabrina khởi điểm là sao nhí Disney, bắt đầu sự nghiệp ca nhạc vào năm 2013. Cô nàng cho ra 5-6 bản album nhưng chỉ dừng lại ở một sao trẻ triển vọng, dù Feather hay Nonsense khá hot. Nhờ hiệu ứng Espresso , con dân mới được thưởng thức siêu phẩm Short N’ Sweet cũng như sự thành công của Manchild .
Nhờ hiệu ứng Espresso, con dân mới được thưởng thức siêu phẩm Short N’ Sweet cũng như sự thành công của Manchild
Về khía cạnh phân tích chuyên môn, một “trường hợp Espresso” thường hội tụ ba yếu tố then chốt. Thứ nhất là sự trùng hợp giữa thị hiếu và thời điểm – một bài hát khi phản ánh đúng tinh thần, cảm xúc hoặc xu hướng của thị hiếu chung. Thứ hai là hệ sinh thái truyền thông – TikTok, X, fancam, dance challenge hay meme đều có thể trở thành bệ phóng cho bài hát và nghệ sĩ. Thứ ba là câu chuyện – một bản hit đủ sức tạo ra cuộc trò chuyện hay thảo luận, mở ra cách nhìn mới về nghệ sĩ, từ đó định hình lại thương hiệu cá nhân hay nhóm. “Trường hợp Espresso” có thể chỉ xảy ra một lần trong đời, và nghệ sĩ nào cũng đều muốn có.
Đã từng có rất nhiều trường hợp Espresso nhưng không phải ai cũng duy trì được phép màu
“Trường hợp Espresso” đã xảy ra với không ít nghệ sĩ/nhóm nhạc Kpop. Nayeon với POP! là một ví dụ điển hình. Giữa năm 2022, TWICE bước sang giai đoạn ổn định nhưng không còn bùng nổ như trước, và màn debut solo của Nayeon được đánh giá là khá rủi ro ở thời điểm đó. Các sản phẩm âm nhạc của 9 bông hoa JYP có thành tích nhạc số thảm thương từ giai đọan I Can’t Stop Me (cuối 2020) nên POP! vừa gây hoang mang, vừa nhận được sự chú ý lớn. Thế nhưng POP! đã thể hiện ngược lại so với dự đoán ban đầu ca khúc phủ sóng TikTok, đưa Nayeon thành một nghệ sĩ nữ solo tiềm năng và nổi bật trong năm đó. Đáng tiếc là Nayeon và JYP không tận đụng triệt để sức nóng đó, để rồi 2 năm sau flop tơi bời với ABCD .
POP! là 1 hit lớn 2022 nhưng Nayeon và JYP không tận dụng sức nóng đó hiệu qủa
Tương tự, siêu hit mùa hè 2020 Nonstop giúp Oh My Girl từ nhóm nhạc tầm trung lên hạng “khủng long nhạc số”. 7 cô gái kéo dài chuỗi hit nhờ thêm Dolphin và Dun Dun Dance . Đang trên đà leo lên top cao gen 3 – thời điểm MAMAMOO và Gfriend đã có dấu hiệu đi xuống – thì nhóm cho ra ca khúc Real Love ngang phè, không đọng lại bất kỳ thứ gì. Một quyết định đi vào lòng đất từ phía WM Entertainment đã đặt dấu chấm hết cho giai đoạn đỉnh cao ngắn ngủi của Oh My Girl.
Nonstop giúp Oh My Girl từ nhóm nhạc tầm trung lên hạng “khủng long nhạc số”
Up & Down là minh chứng điển hình “trường hợp Espresso” đến từ những yếu tố ngoài dự đoán: ca khúc ban đầu gần như biến mất khỏi các bảng xếp hạng, nhưng đoạn fancam huyền thoại ghi lại màn trình diễn của Hani bỗng dưng lan truyền mạnh mẽ trên mạng, đưa nhóm từ level vô danh trở thành nhóm nữ hot nhất nhì thời điểm 2015. Hiệu ứng này giúp EXID vụt sáng chỉ sau một đêm, nhưng hiệu ứng từ “trường hợp Espresso” cũng không kéo dài mãi. Sau ca khúc DDD ra mắt năm 2017, nhóm dần mất phong độ và thụt lùi hẳn so với các girl group cùng thời.
Hani và Up & Down cứu rỗi sự nghiệp hẩm hiu của EXID
Brave Girls với Rollin’ là một ví dụ espresso mang tính “cứu nguy”: Trong lúc sắp tan rã, Brave Girls bỗng chốc vụt sáng nhờ màn trình diễn Rollin’ tại 1 doanh trại quân đội. Rollin’ lội ngược dòng thành hiện tượng quốc dân, đem đến ánh hào quang rực rỡ mà 4 nữ idol nằm mơ cũng không nghĩ sẽ đạt được, trong bối cảnh cả nhóm đã rục rịch đồ đạc để rời khỏi ký túc xá. Tuy nhiên, hiệu ứng này cũng chỉ kéo dài trong thời gian ngắn. Sau khi Chi Mat Ba Ram ra mắt cùng năm, Brave Girls mất thăng bằng trên đường đua Kpop và dần vào quên lãng.
Rollin’ giúp Brave Girls vụt sáng nhưng các cô gái không duy trì được danh tiếng quá lâu
Ở thị trường Âu Mỹ cách xa hàng nghìn km, “trường hợp Espresso” cũng xảy đến với không ít nghệ sĩ. 2 năm sau khi ra mắt gần như không ai biết, Truth Hurts bỗng viral trên TikTok và xuất hiện trong các phim Netflix, đưa Lizzo lên No.1 Billboard và giành Grammy. Lil Nas X với Old Town Road mang đến bom tấn gây bão toàn ngành: viral trên TikTok, đứng 19 tuần No.1 Billboard, phá kỷ lục và tái định nghĩa lại thể loại nhạc đồng quê hip-hop. Doja Cat và Say So “trường hợp Espresso” có thể đến từ những nghệ sĩ đã có nền tảng, nhưng cần đúng thời điểm. Còn GAYLE với abcdefu đã vô cùng viral nhưng vẻ cô nàng chưa thể thoát ra khỏi cái bóng này.
Lizzo và Lil Nas X đổi đời nhờ 1 bản hit
Nhìn chung, “trường hợp Espresso” là khoảnh khắc hiếm có mà bất cứ nghệ sĩ nào cũng khao khát, giúp sự nghiệp hạng chỉ sau một sản phẩm và tạo ra tầm ảnh hương vượt ngoài dự đoán. Dù đến từ Kpop hay US-UK, dù là tân binh hay nghệ sĩ có tiếng, “trường hợp Espresso” luôn mang tính bước ngoặt, nhưng đồng thời cũng mang tính nhất thời:vận may chỉ đến một lần, không phải ai cũng duy trì được mãi.
