Khi ly hôn hóa thù hận

Những ngày qua, mạng xã hội dậy sóng trước những ồn ào sau ly hôn của D.L.A và doanh nhân Đ.P. Cả hai công khai những điều không tốt về nhau lên mạng, đỉnh điểm là việc D.L.A “tố” vụ bị đập điện thoại và cãi nhau ngay trước cửa nhà chồng cũ liên quan đến con chung.

Tổn thương con trẻ

Chuyện trở mặt, nói xấu nhau, xem nhau như kẻ thù sau ly hôn, không hiếm. Anh T.V.H (38 tuổi) kể rằng vào ngày sinh nhật con gái, anh đến chờ con tan học trước cổng trường với món quà nhỏ. Khi bé bước ra, chưa kịp chạy đến ôm ba thì bị kéo lại. Vợ cũ nhìn anh lạnh lùng: “Đừng diễn trước mặt con!”. Hụt hẫng, con gái anh cúi đầu, lủi thủi theo mẹ ra xe.

“Vợ chồng tôi ly hôn, cả hai đều có lỗi, nhưng con gái tôi đâu có lỗi gì? Tôi đã nhiều lần nói với cô ấy như vậy nhưng dường như trong mắt cô ấy, tôi là kẻ thù, một người vô cùng xấu xa. Tôi mua gì đem đến cho con, cô ấy đều ném vào sọt rác, tôi chuyển tiền nuôi dưỡng qua tài khoản, cô ấy lập tức chuyển trả lại. Tôi biết tính cô ấy vốn cố chấp, nhưng không ngờ lại đến mức này” – anh H. bức xúc.

Anh N.B.A (42 tuổi) cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Vợ chồng anh có 2 con gái, sau khi ly hôn, con gái lớn (13 tuổi) theo cha, con gái nhỏ (8 tuổi) ở với mẹ. Thỉnh thoảng, các con đòi gặp nhau, anh hoặc chị sẽ chở các con đi ăn, qua nhà nội chơi. Nhưng đó là khi chị vui hoặc bận việc hoặc cần gửi con. Những lúc tâm trạng bực bội hoặc sau khi các con gặp nhau, anh bận không chở bé nhỏ về nhà ngoại, là các con sẽ được nghe câu: “Lần sau không cho về nhà nội nữa” hoặc “Con muốn thì qua nội ở luôn đi, coi bên đó nuôi được không?”. Bé nhỏ từng tâm sự với bé lớn: “Em không xin về nội nữa. Không phải em không muốn, mà vì lần nào về cũng bị mẹ nói: “Qua đó ở luôn đi”, rồi em làm gì cũng bị mẹ la…”.

Những câu chuyện trên không phải cá biệt. Chị Thảo (phường Linh Trung, TP HCM) từng thẳng thừng nói với chồng cũ: “Anh muốn gặp con thì phải theo lịch tôi đặt. Tôi cho thì được gặp, không thì thôi”. Mỗi lần con hỏi về ba, chị lại thở dài: “Ba bận, có con hay không cũng vậy”. Chồng cũ vẫn gửi tiền nuôi con đều đặn, hỏi thăm, muốn gặp con, mọi liên hệ đều bị chị phớt lờ.

Rồi một ngày con nhập viện, anh vội vàng chạy đến, tất tả ký giấy tờ, mua thức ăn, sữa cho 2 mẹ con. Thấy anh, con trai ôm thật chặt, chị đứng bên giường bệnh, rưng rưng nước mắt. Thì ra, con chị rất cần có cha bên cạnh. Thì ra, trong những lúc như thế này, có 2 người cùng lo lắng, chăm sóc cho con vẫn tốt hơn. “Sau lần đó, tôi hiểu ra ly hôn không có nghĩa là đóng mọi cánh cửa, điều đó chỉ làm tổn thương thêm cho con và cho cả người trong cuộc. Mình có thể chia tay chồng hoặc vợ nhưng không bao giờ được cắt đứt trách nhiệm làm cha mẹ” – chị Thảo chia sẻ.

Ai đúng, ai sai?

Theo chuyên gia tâm lý Trần Hiền Mai, những hành vi như cấm con gặp ba/mẹ sau ly hôn; nói xấu người cũ trước mặt con; cắt liên hệ với gia đình nội/ngoại; dùng con như “vũ khí” để kiểm soát… đều là một dạng bạo lực tinh thần. “Khi trẻ bị ép chọn phe, bị nhồi nhét đánh giá tiêu cực về ba hoặc mẹ, tâm lý sẽ hình thành sự chia rẽ, thiếu niềm tin và tổn thương sâu sắc. Rất nhiều trẻ lớn lên với hội chứng lo lắng, sợ bị bỏ rơi; ám ảnh về mối quan hệ tình cảm; sống thu mình hoặc phản kháng…” – bà Mai cảnh báo.

Còn theo chuyên gia xã hội học Phạm Thu Hà, ly hôn không phải là điều xấu. Nhiều trường hợp ly hôn giúp chấm dứt xúc phạm, bạo lực và sự ngột ngạt trong hôn nhân. Tuy nhiên, cần lưu ý con có quyền yêu thương cả hai bên và không ai được quyền xóa đi một nửa tình thương đó. Con càng không phải công cụ trả đũa, đưa – nhận cảm xúc thay người lớn. Đặc biệt, gia đình nội – ngoại là tài sản tình cảm của trẻ. Ông bà không phải là người trong cuộc, do vậy tình yêu của họ dành cho cháu không nên bị trừng phạt.

“Ly hôn vốn đã là một vết cắt lớn trong đời sống tình cảm của người lớn nhưng với trẻ, đó có thể là vết thương kéo dài nhiều năm nếu cha mẹ không đủ tỉnh táo và tử tế. Nhiều phụ huynh sau khi chia tay thường rơi vào tâm lý: “Tôi mới là người chịu thiệt. Tôi có quyền giận, quyền hận, quyền nói ra sự thật”. Thế nhưng, đôi khi điều họ gọi là “sự thật” lại chỉ là góc nhìn của riêng họ. Trẻ không cần biết ai đúng, ai sai. Trẻ chỉ cần được yêu thương, được tôn trọng và được quyền có cả cha lẫn mẹ trong hành trình trưởng thành” – bà Phạm Thu Hà phân tích.

Từ câu chuyện của mình, anh Trần Thái Văn (phường Tân Mỹ, TP HCM) chia sẻ sau 2 năm ly hôn, anh và vợ cũ đã tìm được cách “chung sống”. Sinh nhật con, cả hai cùng tổ chức; khi con ốm, người này chăm sóc, người kia nấu ăn hoặc đưa đi khám; họp phụ huynh thì thay phiên nhau… “Chúng tôi không quay lại, cũng không thân thiết nhưng vẫn làm mọi việc tốt nhất cho con để con hiểu rằng con có cả hai và được yêu thương đầy đủ” – anh Văn nói.