Nhiều cha mẹ thuộc thế hệ 8x, 9x đang phải đối mặt với một thực tế khiến họ… choáng váng: Trẻ con ngày nay biết nhiều hơn ta tưởng. Trong khi người lớn vẫn ngập ngừng khi nhắc đến từ “giới tính”, thì thế giới con trẻ đã không còn ngây thơ như ta tưởng, ít nhất là trong cách các em chia sẻ với nhau về chủ đề nhạy cảm này.
Một bà mẹ ở TP.HCM mới đây kể lại trải nghiệm khiến chị sốc nặng: Tình cờ đọc được đoạn trò chuyện trong group chat học sinh lớp 5, chị phát hiện các bạn nhỏ đang rất hào hứng trao đổi về… bao cao su.
Một bạn kể rằng vừa phát hiện chiếc bao cao su trong thùng rác nhà mình. Bạn khác lập tức “phân tích”: “Ba mẹ ông chắc nhịn không nổi”. Thậm chí có bé còn miêu tả nhìn thấy “cái gì trắng trắng trong bồn cầu” và nhận được lời giải thích rằng đó là… “tinh trùng”. Một bé khác thì gửi cả ảnh “hiện trường”, chiếc bao cao su đã qua sử dụng và kể rằng mình tìm thấy trên giường bố mẹ.
Những đứa trẻ 10, 11 tuổi ấy không chỉ tò mò mà còn đang “giải mã” thế giới người lớn bằng vốn hiểu biết mà chúng thu thập từ sách vở, phim ảnh, mạng xã hội, hoặc chính… nhà mình.
Phản ứng chung của nhiều phụ huynh là “sốc”, “choáng”, “không ngờ”. Nhưng có lẽ vấn đề không nằm ở bọn trẻ. Vấn đề nằm ở chỗ: Người lớn chưa kịp cập nhật thế giới của con trẻ.
Sự thật là: Trẻ em không còn “ngây thơ” như người lớn tưởng
Không phải trẻ em ngày nay “hư” hơn xưa. Chỉ là các em tiếp cận thông tin sớm hơn, nhiều hơn và nhanh hơn. Nếu ngày trước chúng ta biết giới tính qua những lời thì thầm vụng về hoặc sách báo hiếm hoi, thì trẻ em bây giờ chỉ cần vài cú click chuột là có thể biết “từ A đến Z”.
Điều đáng nói là: Khi không có định hướng từ cha mẹ, trẻ sẽ tự tìm hiểu. Và con đường tìm hiểu ấy có thể dẫn đến tri thức đúng đắn hoặc… lệch lạc, đáng lo.
Một phụ huynh chia sẻ: “Lúc đầu em choáng thật sự, nhưng giờ em bình tĩnh lại rồi. Các con nói chuyện với nhau như vậy chứng tỏ chúng biết, chứ không phải xấu. Giới tính không có gì xấu cả. Nếu mình cứ coi nó là điều cấm kỵ, trẻ sẽ càng tò mò, mà tự tìm hiểu thì dễ sai”.
Nhiều người khác đồng tình: Chuyện trẻ thấy bao cao su hay thắc mắc về máu kinh nguyệt là điều rất bình thường. Không thể mãi né tránh những điều hiển nhiên sẽ xảy ra. Trẻ nhỏ sống cùng cha mẹ, chuyện nhìn thấy một vật dụng nào đó, nghe thấy âm thanh nào đó, hay chứng kiến một hành động lạ là không thể kiểm soát tuyệt đối. Nhưng cách phản ứng của cha mẹ mới là điều định hình tâm lý và nhận thức của trẻ.
Đừng biến sex thành điều cấm kỵ
Câu hỏi đặt ra là: Tại sao chúng ta, những bậc cha mẹ từng là học sinh giáo dục công dân vẫn coi tình dục là điều đáng xấu hổ, đáng giấu giếm?
Có lẽ vì từ nhỏ, chính chúng ta đã được dạy rằng sex là “bẩn”, là “nhạy cảm”, là “chỉ dành cho người lớn”. Rồi khi trở thành cha mẹ, chúng ta mang theo định kiến ấy, tiếp tục im lặng, tiếp tục né tránh thay vì gọi đúng tên sự việc, giải thích bình thường như bao kiến thức khác.
Một phụ huynh kể: “Lần đầu con gái lớp 3 thấy chị dùng băng vệ sinh, bé hỏi ‘Mẹ ơi bao giờ con bị chảy máu thì mẹ nhớ đưa con cái này nhé’. Lúc ấy mình không hoảng sợ, mà chỉ nhẹ nhàng giải thích. Thế thôi. Xong chuyện”.
Đúng vậy, nếu người lớn đủ bình tĩnh và tôn trọng con trẻ, những cuộc trò chuyện tưởng “khó nói” sẽ trở nên dễ dàng. Thậm chí cha mẹ có thể chủ động dẫn dắt, từ một cảnh phim, một câu chuyện bạn bè hay một bức ảnh quảng cáo, để gieo những kiến thức đúng đắn về giới tính, tình dục an toàn, sự đồng thuận, giới hạn cơ thể và tôn trọng bản thân.
Không ít cha mẹ vẫn tin rằng: “Con tôi còn nhỏ, chưa cần biết những thứ này đâu”. Nhưng hãy nhìn lại thực tế: Các vụ xâm hại, các ca nạo phá thai tuổi vị thành niên, các hành vi lệch chuẩn về giới không phải đến khi học lớp 12 mới xảy ra.
Một bình luận đáng suy ngẫm viết: “Chừng nào cha mẹ còn chưa biết chia sẻ kiến thức về sex cho con, thì chừng đó còn tồn tại những câu chuyện đau lòng: Bị xâm hại nhưng không biết, có thai mà không hiểu sao có, yêu đương thiếu kiểm soát dẫn đến hậu quả lớn…”.
Hiểu biết không làm trẻ “hư”, không khiến trẻ dấn thân vào hành vi tình dục sớm. Ngược lại, hiểu biết giúp trẻ biết giữ mình, biết nói không, biết phân biệt đúng sai, biết bảo vệ cơ thể và cảm xúc của chính mình.
Cha mẹ cũng nên tế nhị
Tất nhiên, bên cạnh chuyện dạy con, cha mẹ cũng cần tinh tế hơn trong sinh hoạt thường ngày. Có người góp ý: “Dù không cố ý để lộ, thì cũng nên gói gọn bao cao su đã dùng như gói băng vệ sinh, giật nước sau khi sử dụng xong, đừng để trẻ thấy ngổn ngang những thứ liên quan ở khắp nhà”.
Không phải để giấu, mà là để tôn trọng không gian sống của cả gia đình. Và để giảm bớt sự “choáng váng” không cần thiết cho cả đôi bên.
Có lẽ, điều quan trọng nhất không phải là làm sao để con không biết, mà là làm sao để khi con biết, con hiểu đúng. Và người có thể làm điều đó tốt nhất không ai khác chính là cha mẹ.
Hãy thôi “choáng” vì con biết nhiều, và bắt đầu hành trình cùng con học, cùng con lớn lên trong thế giới đầy biến đổi hôm nay.
Vì sự thật là: Trẻ con không đợi chúng ta sẵn sàng mới lớn lên. Chúng đang lớn, từng ngày.
