Lò vi sóng từ lâu đã là “trợ thủ” của người bận rộn – chỉ vài phút là có món ăn nóng hổi. Tuy nhiên, khi đến món rau, nhiều người lại phân vân: Liệu hâm nóng rau bằng lò vi sóng có gây mất chất, thậm chí sinh độc hại không? Câu hỏi tưởng nhỏ này thực ra chạm tới cả vấn đề dinh dưỡng, an toàn và thói quen ăn uống hằng ngày của hàng triệu gia đình.
Có nên hâm nóng rau bằng lò vi sóng?
Khi nói đến rau, ai cũng biết đây là thực phẩm “nhạy cảm” với nhiệt. Vitamin C, vitamin B1, B6 hay acid folic trong rau rất dễ bị phá hủy khi gặp nhiệt độ cao, đặc biệt là khi nấu quá lâu hoặc hâm đi hâm lại.
Thêm vào đó, rau luộc hay xào để nguội thường bị oxy hóa ngoài không khí, khiến màu sắc thâm lại, mùi vị thay đổi. Khi cho vào lò vi sóng, nhiệt sinh ra không đều, dễ làm một phần rau bị sém hoặc khô, trong khi phần khác vẫn lạnh. Điều này không chỉ khiến món ăn mất ngon mà còn có thể làm một số hợp chất tự nhiên trong rau bị biến tính.
Hâm nóng rau bằng lò vi sóng, nên hay không?
Chính vì thế, không ít người truyền tai nhau rằng “đừng bao giờ hâm lại rau bằng lò vi sóng”. Nhưng thực tế có thật đáng sợ như lời đồn?
Trước hết, cần khẳng định lò vi sóng không làm thức ăn nhiễm độc. Nguyên lý của nó là dùng sóng vi ba (microwave) để làm rung động các phân tử nước trong thực phẩm, từ đó sinh nhiệt từ bên trong ra ngoài, giúp món ăn nóng nhanh hơn so với việc đun lại bằng bếp gas hay bếp điện.
Với rau, chính vì có hàm lượng nước cao, chúng hấp thu năng lượng vi sóng khá tốt. Nếu bạn hâm trong thời gian ngắn, nhiệt độ vừa phải thì dinh dưỡng không bị mất đi đáng kể so với việc hâm nóng bằng cách khác. Một số nghiên cứu thậm chí chỉ ra, làm nóng rau bằng lò vi sóng đúng cách còn giữ được nhiều vitamin hơn so với việc đun lại trên chảo, vì vi sóng làm chín nhanh và ít tiếp xúc với không khí.
Điều đáng lo không nằm ở bản thân lò vi sóng, mà là ở thói quen hâm đi hâm lại nhiều lần, hay để rau trong tủ lạnh quá lâu rồi mới hâm.
Những rủi ro tiềm ẩn khi hâm nóng rau sai cách
Một sai lầm khi hâm nóng rau là sử dụng rau để qua đêm, vì rau đã để lâu trong tủ lạnh dễ sinh độc tố nitrat – nitrit. Trong rau xanh, đặc biệt là rau cải, rau muống, có sẵn một lượng nitrat tự nhiên. Khi bảo quản lâu, nitrat bị vi khuẩn chuyển hóa thành nitrit – chất có thể kết hợp với các amin trong dạ dày thành nitrosamine, một hợp chất gây ung thư.
Việc hâm nóng, dù bằng vi sóng hay bếp gas, không phá hủy được nitrit. Vì vậy, rau đã nấu để qua đêm thì không nên ăn lại, dù có hâm kiểu gì.
Việc hâm lâu ở nhiệt quá cao khiến vitamin bị phá hủy. Vitamin C bắt đầu phân hủy ở khoảng 70°C. Khi lò vi sóng làm nóng quá lâu, nhiệt có thể vượt ngưỡng này, khiến rau mất gần hết giá trị dinh dưỡng.
Hộp nhựa không phù hợp có thể gây độc. Một số loại nhựa không chịu nhiệt (không có ký hiệu “microwave-safe”) có thể giải phóng BPA, phthalates khi hâm nóng – những chất này ảnh hưởng tới nội tiết tố và sức khỏe sinh sản. Vì vậy, nếu muốn hâm rau, nên dùng bát sứ, thủy tinh hoặc hộp chuyên dụng.
Vậy có nên hâm rau bằng lò vi sóng? Câu trả lời là có, nhưng phải đúng cách. Hâm rau không phải là điều cấm kỵ. Quan trọng là bạn biết cách làm để giảm thiểu mất dinh dưỡng và tránh sinh độc.
5 nguyên tắc vàng khi muốn hâm rau bằng lò vi sóng
– Chỉ hâm một lần duy nhất: Rau đã qua hâm nóng thì nên dùng hết. Hâm đi hâm lại sẽ làm rau biến chất nhanh và tích tụ nitrit nhiều hơn.
– Hâm trong thời gian ngắn – tối đa 1 phút cho mỗi phần nhỏ: Chia rau thành lượng vừa ăn, trải đều trong hộp, hâm ở công suất trung bình (600–700W) để nhiệt lan tỏa đều.
– Che phủ bằng nắp hoặc màng bọc chuyên dụng: Điều này giúp giữ hơi nước, giúp rau mềm và không bị khô hoặc cháy xém.
– Không hâm rau đã để qua đêm hoặc có mùi lạ: Dù nhìn bề ngoài vẫn ổn, rau đã qua đêm thường có lượng nitrit tăng mạnh, không an toàn cho sức khỏe.
– Ưu tiên hâm các loại rau củ ít nitrat như bắp cải, đậu cô ve, cà rốt, súp lơ. Hạn chế hâm lại rau muống, cải bó xôi, cải xanh – nhóm rau dễ tích nitrat nhất.
Thay vì hâm nóng rau bằng lò vi sóng, một số lựa chọn có thể tốt hơn. Nếu có thời gian, bạn xào nhanh lại rau trên chảo với chút dầu tỏi hoặc hành khô. Cách này vừa khử mùi tủ lạnh, vừa giúp món ăn có thêm hương vị. Dùng rau nguội để trộn salad, cuốn bánh tráng, nấu canh chua cũng là cách tận dụng hợp lý mà không cần hâm.
Tốt nhất, bạn nên nấu lượng rau vừa đủ cho mỗi bữa. Rau để cho bữa sau và hâm lại chắc chắn sẽ giảm dinh dưỡng so với rau mới nấu, dù bạn làm nóng lại bằng cách nào.
