Cổ nhân xưa có câu: “Kẻ trí chọn bạn như chọn cây để trú, người dại chọn bạn như nhặt củi giữa rừng thấy gì cũng ôm vào, rồi có ngày bị đâm ngược trở lại”. Vậy nên, người khôn ngoan không chỉ học cách tiến tới, mà còn biết khi nào nên rút lui. Dưới đây là ba kiểu người mà bậc trí giả xưa nay luôn tìm cách tránh xa, trong khi kẻ dại lại dễ bị cuốn vào, chuốc lấy khổ đau.
Kẻ giảo hoạt, miệng ngọt lòng dao
Loại người này thường rất biết cách lấy lòng người khác. Họ nói lời hoa mỹ, tỏ vẻ thân thiện, nhưng trong lòng đầy mưu mô toan tính. Họ kết thân không phải vì tình nghĩa, mà vì mục đích. Họ khen để lợi dụng, lắng nghe để nắm điểm yếu, giúp đỡ để đòi lại gấp đôi.
Người trí không bị mê hoặc bởi lời đường mật. Họ nhìn vào hành động, nhân cách và quá trình đối đãi lâu dài. Họ tránh xa kẻ giảo hoạt vì hiểu rằng thân cận với người hai mặt, sớm muộn cũng sẽ là người tiếp theo bị đâm sau lưng.
Kẻ dại lại dễ bị thu hút bởi sự khéo léo bên ngoài. Họ thấy được sự “hữu dụng” trước mắt mà không nhìn thấy hiểm họa sau lưng. Và rồi, khi gặp biến cố, người đầu tiên rời bỏ họ chính là kẻ từng nói “bạn bè sống chết có nhau”.
Kẻ chỉ biết lợi mình, không trọng nghĩa tình
Đây là kiểu người luôn cân đo đong đếm mọi việc bằng lợi ích cá nhân. Họ chỉ xuất hiện khi cần, chỉ giúp đỡ khi có qua có lại, và sẵn sàng bỏ rơi người khác nếu thấy không còn “giá trị khai thác”.
Người trí hiểu rõ lòng tham không đáy là nguồn cơn của phản bội. Họ tránh kết giao với những người đặt “lợi” lên trên “nghĩa”, bởi kiểu người này không thể gắn bó lâu dài, không thể cùng nhau vượt bão giông.
Kẻ dại thì lại lầm tưởng rằng “người giỏi lo việc riêng là người đáng kết bạn”. Họ bị mờ mắt trước sự thành đạt, sự lanh lợi, mà không nhìn thấy tính ích kỷ ẩn sau lớp vỏ thành công. Họ không biết rằng kết thân với người chỉ nghĩ cho mình cũng chính là tự đặt mình vào thế bị bỏ rơi bất cứ lúc nào.
Kẻ bất mãn với tất cả, oán trời trách người
Kiểu người này luôn thấy mình là nạn nhân. Họ than trách xã hội, chê bai bạn bè, đổ lỗi cho hoàn cảnh nhưng hiếm khi nhìn lại bản thân. Họ mang theo năng lượng tiêu cực, gieo rắc sự nghi ngờ, làm nhiễu loạn tâm trí người xung quanh.
Người trí giữ cho tâm mình sạch như nước, sáng như gương. Họ tránh xa những kẻ luôn sống trong oán trách vì hiểu rằng kết giao với người tiêu cực chẳng khác nào tự kéo mình vào vũng bùn cảm xúc, dần mất niềm tin vào chính mình.
Kẻ dại thì lại dễ bị lôi kéo. Họ tưởng rằng việc “chia sẻ nỗi khổ” là sự đồng cảm, mà không nhận ra mình đang trở thành nơi trút giận. Càng gần gũi với kiểu người này, họ càng dễ rơi vào cảm giác mệt mỏi, bất mãn và mất phương hướng.
Cổ nhân có dạy: “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng. Gần người quân tử như đi trong vườn hoa, lâu ngày sẽ thấy thơm; gần kẻ tiểu nhân như ở cạnh ao bùn, càng lâu càng nhiễm mùi tanh”. Người khôn ngoan không cần nhiều bạn, mà cần đúng người. Không chọn bạn theo vẻ bề ngoài, mà chọn bằng sự quan sát, trải nghiệm và trực giác được mài giũa từ đời sống. Tránh xa ba kiểu người trên không phải là lạnh lùng, mà là tỉnh táo. Làm bạn với người đáng tin, sống đơn giản với người tử tế chính là đang đi con đường ngắn nhất đến sự bình an, thành công và hạnh phúc.
