Trong dân gian vẫn truyền tụng câu: “Tháng Bảy mưa ngâu, ai sầu nấy chịu – Mùng Một tháng Bảy, quỷ mở cổng trần”. Từ xưa, tháng 7 âm lịch luôn gắn liền với nỗi ám ảnh mơ hồ, được gọi là “Tháng Cô Hồn”. Câu nói ấy không chỉ phản ánh nỗi sợ hãi khó gọi thành tên mà còn thể hiện hệ thống niềm tin tâm linh đã ăn sâu trong văn hóa người Việt từ đời này sang đời khác.
Ngày mở cửa địa phủ âm khí lan tràn
Theo tín ngưỡng dân gian, ngày mùng 1 tháng 7 âm là thời điểm Diêm Vương ra lệnh mở Quỷ Môn Quan, cánh cổng nối giữa âm giới và dương thế. Từ ngày này, trong suốt một tháng, các cô hồn – vốn không nơi nương tựa, không ai thờ cúng được phép trở về dương gian tìm chỗ trú ngụ, tìm đồ ăn.
Từ mốc thời gian ấy, âm khí dần lan tỏa khắp nhân gian, đặc biệt là vào ban đêm hay ở nơi vắng vẻ. Bởi vậy, người xưa thường khuyên người già, phụ nữ mang thai, trẻ em hay người yếu bóng vía nên hạn chế ra ngoài buổi tối, để tránh bị ảnh hưởng bởi luồng khí âm mạnh mẽ.
Mùng 1 tháng 7 vì thế được coi là ranh giới mong manh nhất, khi linh giới và dương thế bắt đầu giao thoa. Không khí âm u, lạnh lẽo khiến con người dễ bất an, lo lắng, khó yên tâm làm việc.
Ngày khởi đầu của những điều kiêng kỵ
Khác với các ngày mùng 1 âm lịch thường gắn với khởi đầu mới mẻ, mùng 1 tháng 7 lại được coi là khởi đầu bất ổn. Từ ngày này, người dân bắt đầu kiêng làm việc lớn: không cưới hỏi, không xây nhà, hạn chế ký hợp đồng hay chuyển chỗ ở.
Theo phong thủy dân gian, khởi sự vào lúc âm khí cực vượng sẽ khiến dòng năng lượng lành bị nhiễu loạn, dễ thu hút vận rủi, khiến công việc khó bền vững. Chính vì vậy, mùng 1 tháng 7 trở thành ngày mở đầu cho cả một chuỗi kiêng kỵ kéo dài suốt tháng, khiến nhiều người sống thận trọng, e dè hơn bình thường.
Ngày cầu siêu, cúng cô hồn và tri ân tổ tiên
Nếu những ngày mùng 1 khác chủ yếu để cầu an, cầu lộc, thì mùng 1 tháng 7 âm lịch lại gắn liền với lễ cúng cô hồn. Từ ngày này, nhiều gia đình đã bày mâm cúng cháo, gạo, muối, đốt vàng mã… để bố thí cho vong hồn lang thang, với mong muốn tránh bị quấy nhiễu.
Đồng thời, tháng 7 âm cũng là mùa Vu Lan báo hiếu trong đạo Phật. Ngày rằm 15/7 được coi là đại lễ cầu siêu cho cha mẹ, tổ tiên nhiều đời. Vì thế, mùng 1 tháng 7 còn là ngày bắt đầu của mùa tri ân, nhắc nhở con cháu hướng về cội nguồn, biết hiếu kính và tưởng niệm tiền nhân.
Chính sự hòa quyện giữa nỗi lo sợ và lòng thành kính đã khiến ngày này mang nhiều cảm xúc đặc biệt: vừa bất an, vừa thiêng liêng.
Mùng 1 tháng 7 Không phải để sợ, mà để sống chậm và cẩn trọng hơn
Dù dân gian vẫn gọi mùng 1 tháng 7 là ngày “đáng sợ”, nhưng ý nghĩa thực sự lại không chỉ nằm ở nỗi sợ hãi. Đó là lời nhắc nhở con người sống cẩn thận hơn: biết kiêng nể, biết suy trước tính sau, giữ lời ăn tiếng nói, hành động sao cho đúng đạo.
Thay vì quá lo lắng, chúng ta có thể: Ăn chay, niệm Phật, làm việc thiện. Chăm chút bàn thờ gia tiên, hương khói chu đáo. Cúng cô hồn bằng tấm lòng thành, không mê tín thái quá. Tránh đi đêm, hạn chế đến chốn âm u trong những ngày đầu tháng.
Người xưa đã dạy: “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”. Bởi thế, mùng 1 tháng 7 âm lịch không chỉ gắn với sự sợ hãi, mà còn là dịp để con người sống chậm lại, trân trọng tổ tiên, biết hành thiện tích đức và giữ gìn nề nếp.
Điều đáng sợ nhất không nằm ở ngày tháng, mà ở chính lòng người. Nếu biết sống ngay thẳng, hướng thiện, thì bất kỳ ngày nào trong năm cũng đều có thể là ngày an lành.
