Triết gia Trang Tử từng răn dạy: “Kẻ hay ca tụng người khác trước mặt, thì cũng thường nói xấu sau lưng người ta”. Câu nói tưởng như giản đơn nhưng ẩn chứa sự thấu hiểu sâu sắc về lòng người và cách ứng xử trong đời.
Trong cuộc sống, không khó để bắt gặp những kẻ miệng luôn ngọt ngào, lời lẽ như mật rót vào tai. Họ sẵn sàng khen ngợi bạn hết lời, tâng bốc đến tận mây xanh. Nhưng đằng sau nụ cười ấy, đôi khi lại là một tâm địa khác: nói xấu, bôi nhọ, thậm chí ghen ghét và chờ cơ hội hạ bệ bạn.
Lời khen chính là con dao hai lưỡi
Lời khen có thể mang lại động lực, nhưng cũng có thể là cái bẫy. Người khôn ngoan không để mình say mê trong những tiếng tung hô, bởi hiểu rằng ai quá dễ dãi trong lời khen, cũng dễ dàng trở mặt trong lời chê.
Trang Tử muốn nhắc ta rằng, sự thành thật không nằm ở những lời đẹp đẽ, mà ở hành động nhất quán. Người đáng tin cậy không cần tâng bốc, mà họ sẽ đồng hành, nhắc nhở, thậm chí dám góp ý khi ta sai.
Nhiều người chỉ vì ham nghe lời khen mà mất cảnh giác, dễ bị lợi dụng. Lời ca tụng trở thành “liều thuốc mê”, khiến con người quên mất sự tỉnh táo. Nhưng khi cơn mê tan, ta mới nhận ra phía sau là những lời gièm pha, những nhát dao đâm lén từ chính kẻ từng khen mình.
Cổ nhân dạy: “Nghe chê mà sửa, còn hơn nghe khen mà ngủ quên.” Quả đúng vậy, lời chê chân thành đáng giá hơn ngàn lời khen giả dối.
Trong hành xử, người trí tuệ không quá tin vào lời ca tụng, cũng không quá phiền lòng bởi những lời dèm pha. Họ biết nhìn vào hành động, nhìn vào thời gian để đánh giá con người.
Điều quan trọng nhất không phải là người khác nói gì sau lưng ta, mà là ta sống thế nào trước mặt trời xanh và lương tâm của chính mình.
Trang Tử bằng một câu nói ngắn gọn đã nhắc nhở chúng ta bài học sâu xa: đừng để lời khen làm mờ mắt, cũng đừng vì lời chê mà tổn thương. Con người cần học cách giữ cho lòng mình tỉnh táo, hành xử chân thành, sống quang minh.
Bởi cuối cùng, miệng lưỡi thế gian vốn đổi thay, chỉ có nhân cách và sự chân thật mới là thứ ở lại cùng ta suốt đời.
