Cổ nhân răn dạy “Người đi lưu danh, nhạn bay để tiếng” không chỉ là một lời nhắc nhở nhẹ nhàng, mà còn là một lời cảnh tỉnh sâu sắc về dấu ấn mà mỗi con người để lại trong cuộc đời.
Như chim nhạn sải cánh giữa trời thu để lại tiếng vang trên bầu không gian, thì con người khi sống một đời có lý tưởng, có cống hiến cũng sẽ để lại thanh danh sau khi đã đi xa. Và nếu sống một đời lặng lẽ, ích kỷ, vô tâm… thì dấu vết ấy sẽ nhanh chóng bị gió bụi thời gian cuốn trôi, hoặc tệ hơn trở thành điều tiếng khiến người đời dè bỉu.
Câu nói “Người đi lưu danh” của cổ nhân không hẳn để nói về danh tiếng phù phiếm. Bởi danh tiếng thật sự mà cổ nhân nhắc tới là danh tiếng gắn liền với nhân cách, với đạo đức, với những việc làm tử tế, có giá trị cho đời.
Một người thầy để lại dấu ấn trong lòng học trò không phải vì chức danh, mà vì sự tận tâm. Một người cha, người mẹ để lại tiếng thơm trong gia đình không phải vì của cải, mà vì nếp sống gương mẫu. Một người lãnh đạo được nhớ đến không phải vì quyền lực, mà vì sự chính trực và phụng sự.
Cổ nhân tin rằng người sống thiện lương, sống có trách nhiệm, sống không hổ thẹn với lòng chính là đang tự ghi tên mình vào sử sách của cuộc đời.
Chim nhạn bay qua bầu trời, chẳng để lại gì hữu hình, nhưng tiếng hót hay đúng hơn, dấu ấn trong lòng người ngắm nhìn. Hình ảnh ấy như ẩn dụ cho người sống giản dị, khiêm nhường, không phô trương, nhưng hành động của họ mang lại ảnh hưởng sâu sắc, cảm hứng âm thầm và sự kính trọng bền lâu.
Đó có thể là người bác sĩ tận tụy cứu người mà chẳng cần tiếng khen. Là người nghệ sĩ cống hiến cả đời cho nghệ thuật, để rồi sau khi mất đi, khán giả vẫn nhớ từng vai diễn, từng ca khúc. Là người công nhân âm thầm góp phần dựng nên thành phố dù tên tuổi họ không ai nhắc tới, nhưng giá trị họ để lại hiện hữu từng ngày.
Cổ nhân dạy “Tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ”, nhưng khởi điểm vẫn là “tu thân” sống sao cho đáng, sống sao cho trọn đạo làm người.
Lưu danh không phải để khoe khoang, mà là để khi nhìn lại, ta biết rằng mình đã sống một đời không vô nghĩa. Ta đã từng khiến người khác mỉm cười, từng chia sẻ đôi điều đúng đắn, từng làm điều tốt trong khả năng của mình đó là dấu ấn không cần khắc bia, nhưng vẫn đủ để được nhớ.
Và nếu có ai đó, một ngày nào đó, nhắc đến tên ta với sự trân trọng thì ấy là phần thưởng tự nhiên cho một đời sống tử tế. Bởi dấu vết đẹp nhất của một đời người không nằm trong tượng đài, mà nằm trong lòng người khác.
